کاربرد پذیری وب سایت
مسائل زیادی وجود دارد که هنگام طراحی وب سایت باید به آنها توجه کنید. وب سایت شما باید آنقدر جذاب باشد که مردم خواهان دیدن آن باشند. همچنین وب سایت شما باید شامل همه ی اطلاعاتی باشد که میخواهید با خوانندگان خود به منظور کمک به آنها در رسیدن به مقصودشان، که البته به همین دلیل هم به سراغ شما آمده اند، به اشتراک بگذارید. همچنین قابلیت استفاده یا کاربرد پذیری نیز یکی از ویژگی های قابل توجه در طراحی وب سایت میباشد. یکی از مهم ترین ابعاد در ساختن یک وب سایت بررسی و تست کاربرد پذیری آن است. کاربران اینترنت عادت کرده اند چگونگی استفاده از یک وب سایت را به سرعت متوجه شوند. اکثر این کاربران برای استفاده از وب سایتی که کاربرد پذیری و عملکرد خوبی ندارد تلاشی نمیکنند.
- کاربرد پذیری چیست؟
کاربرد پذیری یعنی میزان راحتی در استفاده کردن از "چیزی". این "چیز" میتواند تقریبا شامل هر موضوعی از جمله ماشین، ابزار، کتاب، نرم افزار یا وب سایت شود. هر آنچه که یک شخص میتواند با آن در تعامل باشد، باید کاربرد پذیر باشد. درمورد وب سایت ها و برنامه های کاربردی نرم افزار، کاربرد پذیری اینگونه تعریف میشود:
درجه ی آسان بودن کار با یک وب سایت یا نرم افزار به گونه ای که افراد معمولی و عادی در رسیدن به اهداف خاص خود بتوانند از آن استفاده کنند.
کاربرد پذیری از آموزش پذیری، یادآورپذیری، کارایی، رضایت و خطاها تشکیل شده است. آموزش پذیری نشان میدهد که آموختن نحوه استفاده از سیستم برای یک کاربر جدید که اولین بازدید را از وب سایت شما دارد، چقدر آسان است. یادآورپذیری نشان میدهد که به خاطرآوردن نحوه استفاده از یک محصول برای کاربری که مدتی است از وب سایت شما استفاده ای نکرده، چقدر آسان است. کارایی نشان میدهد کاربری که با نحوه ی استفاده از وب سایت شما آشنا شده است، چقدر سریع میتواند عملیات مورد نظر خود را اجرایی کند. رضایت یعنی که آیا کاربران از طراحی وب سایت شما لذت می برند و خطاها برمیگردد به اینکه کاربران هنگام استفاده از سایت شما دچار چه تعداد خطا میشوند و برطرف کردن این خطاها چقدر برایشان آسان است.
- چرا کاربرد پذیری وب سایت مهم است؟
اصلی ترین دلیل اهمیت کاربرد پذیری این است که، وب سایت های مشابه بسیاری وجود دارند که افراد پس از اولین بازدید از آنها سراغ سایت بعدی می روند زیرا کاربردپذیر نبوده اند. ممکن است شما صاحب زیباترین وب سایت دنیا باشید اما اگر افراد متوجه نشوند که چطور میتوانند وب سایت شما را به سرعت راهبری کنند، آن را ترک خواهند کرد.
همان طور که میدانید شرکت ها، در دنیای وب، برای رسیدن به اهداف آنلاین خود درنهایت به وجود وب سایت متکی هستند. به همین ترتیب،فردی که از وب سایت یک شرکت استفاده میکند وبه اصطلاح کاربر آن است درباره ی آن شرکت قضاوتی خواهد کرد که به شدت به نحوه ی درک آنها از وب سایت شرکت وابسته است.
علاوه بر این وب سایت های کاربرد پذیر میزان رضایت کاربر را افزایش میدهند و این در حالی است که وب سایت های ناقض قراردادها، کاربران را سردرگم میکنند و نتیجه اش هم چیزی جز از دست رفتن درآمد شرکت نخواهد بود. به همین دلیل است که بهبود و ارتقاء کاربرد پذیری روشی عالی در تشویق کاربران به بازدید از وب سایت شما به جای وب سایت هایی که متعلق به رقیبان شماست و همچنین در متقاعد کردن کاربران برای بازگشت و استفاده ی مجدد و دائمی از وب سایت شما می باشد. در واقع وب سایت های باکیفیت که استفاده از آنها آسان است، هم قادر به جذب مشتری هستند و هم دارای یک مزیت رقابتی در میان رقیبان خود میباشند.
- تست کاربرد پذیری چیست؟
تست کاربرد پذیری تکنیکی است که از آن برای ارزیابی یک محصول(در اینجا یک وب سایت)توسط تست بر روی کاربران استفاده میشود. اکثر افرادی که تست کاربرد پذیری را تنظیم میکنند سناریوی آن را با دقت طراحی میکنند، بطوریکه در آن یک شخص لیستی از عملیات را که کاربر آن وب سایت ممکن است برای اولین بار انجام دهد اجرا میکند. شخص دیگری درحالی که همه چیز را یادداشت میکند به کسی که عملیات را اجرا میکند گوش و با دقت توجه میکند. زیرنظر گرفتن کسی که عملیاتی معمولی را روی یک وب سایت انجام میدهد روشی بسیار خوب برای بررسی کاربرد پذیری وب سایت است زیرا شما بسیار سریع و در لحظه خواهید فهمید آیا کاربران قادر به انجام عملیات هستند و با چه سختی هایی رو به رو خواهند بود.
سه دسته اصلی در تست کاربرد پذیری وجود دارد:
- اکتشافی: در ابتدای توسعه محصول به منظور ارزیابی اثربخشی و کاربرد پذیری طرح ونمونه اولیه، همچنین فرایند فکری و درک مفهومی کاربران استفاده میشود.
- تشخیصی: در میانه ی راه توسعه ی یک محصول یا به عنوان یک تست کلی کاربرد پذیری برای ارزیابی تکنولوژی به کار می رود. به هنگام و سریع بودن تکنولوژی را به منظور تشخیص رضایت، اثربخشی و کاربرد پذیری کلی ارزیابی میکند.
- تطبیقی: دو یا چند تکنولوژی آموزشی محصولات یا طرح ها را مقایسه و نقاط ضعف و قوت هریک را متمایز میکند.
- انواع روش های تست کاربرد پذیری
- تست Hallway یا راهرو
به جای استفاده از افراد آموزش دیده و با تجربه، از افراد به طور تصادفی در تست وب سایت استفاده کنید. این روش بطور خاص، برای تست وب سایت های جدید و برای اولین تست در زمان توسعه ی وب سایت بسیار سودمند می باشد.
- تست کاربرد پذیری از راه دور
با استفاده از افرادی که در کشورهای مختلف و محدوده های زمانی متفاوتی قرار دارند کاربرد پذیری وب سایت را تست کنید. گاهی اوقات تست از راه دور به کمک ویدیو کنفرانس انجام می شود و در مواقع دیگر کاربر بطور مجزا از ارزیاب کار میکند. امروزه نرم افزار های مختلف و نسبتا کم هزینه ای در دسترس هستند که اجازه میدهند تست از راه دور کاربرد پذیری، حتی توسط مشاهده کنندگانی که در کاربرد پذیری متخصص و خبره نیستند انجام پذیرد.
این روش تست، روش خوبی است زیرا به جای آزمایشگاه های تحت کنترل در محیط طبیعی و عادی برای کاربر انجام میشود.
- بررسی کارشناس
از یک کارشناس در این زمینه خواسته میشود تا کاربرد پذیری وب سایت را مورد ارزیابی قرار دهد. گاهی اوقات به منظور سهولت در انجام تست کارشناسی آورده میشود، درحالی که در زمان های دیگر تست ها از راه دور کنترل و هدایت میشوند و نتایج خودکار برای بازبینی فرستاده و بررسی میشود. اینگونه تست های خودکار به طور معمول به اندازه ی سایر تست های کاربرد پذیری دقیق و دارای جزئیات نیستند اما کامل شدن و به اتمام رسیدن سریع آنها،از مزیت شان به حساب میاید.
- تست نمونه کاغذی
کاملا ساده است. این روش تست شامل ایجاد طرح ساده، کلی و بدون جزییات و ترسیم آن با دست میباشد تا از آن به عنوان طرح یا مدل اولیه ی طراحی استفاده شود.تحت نظر گرفتن کاربری که کاندید میشودعملیاتی را با استفاده از این طرح اولیه انجام دهد مزایای بسیاری دارد از جمله اینکه تست ایده های طراحی با کمترین هزینه و قبل از هرگونه کد نویسی انجام خواهد شد.
- پرسشنامه و مصاحبه
بدلیل ماهیت تناظر یک به یک در مصاحبه ها، ناظران قادرند به طور مستقیم سوالات را از کاربران بپرسند( جدا از بررسی آنچه که واقعا انجام میدهند). همچنین ناظر میتواند سوالات را در قالب پرسشنامه هایی از کاربر بپرسد. از مزایای پرسشنامه ها این است که امکان داشتن مجموعه داده هایی با ساختاربندی بیشتر را میدهد.
- خودتان امتحان کنید
همانطور که از عنوانش مشخص است، در این تکنیک ناظر با خلق یک سناریوی واقعی، موقعیت تست را ایجاد میکند و درست مانند یک کاربر، وب سایت را مورد بررسی قرار میدهد. تفاوت این تکنیک این است که گروه همان جاهایی را بررسی میکند که ناظر برای بررسی چندین حضور در آنجا داشته است.
- آزمایش های کنترل شده
رویکردی که مشابه آزمایشات علمی است و معمولا شامل مقایسه بین دو محصول با تعدیل آماری دقیق در آزمایشگاه میباشد. ممکن است سخت ترین روش برای انجام دادن در دنیای واقعی باشد اما بدلیل ماهیت علمی آن، نتایج بسیار دقیقی خواهد داشت. به گونه ای که بتوان در نهایت منتشرشان کرد.
- ارزیابی خودکار کاربرد پذیری
شاید از سخت ترین تست های کاربرد پذیری باشد. مقالات و نمونه های اولیه ی علمی مختلفی به منظور خودکار کردن تست کاربرد پذیری وب سایت با درجات مختلف موفقیت توسعه یافته اند.
- پس از کامل شدن تست کاربرد پذیری چه باید کرد؟
بعد از دریافت نتایج تست های کاربرد پذیری وب سایت خود، اولین کاری که باید انجام دهید گردآوری اطلاعات و توجه کردن به هر مسئله ای است که آزمایش کنندگان در آن مشترک بودند. به میزان زمان صرف شده برای کامل کردن عملیات مختلف توسط آنها یا موضوعات تست آنها توجه کنید و به تغییراتی که میتوانید به منظور سرعت بخشیدن به انجام این عملیات توسط کاربر ایجاد کنید،فکر کنید. همچنین به همه ی بازخوردهایی که از آزمایش کنندگان دریافت کرده اید توجه کنید و در هرکجا که ابهامی وجود داشت با آنها تماس بگیرید و رفع ابهام کنید.
هر نوع تغییری که میتوانید برای ارتقاء کاربرد پذیری وب سایت خود ایجاد کنید ، هرچه سریع تر انجام دهید. مانند هر نوع تست وب سایتی، تست کاربرد پذیری نیز فرایندی مستمر است پس، بعد از اعمال تغییرات از انجام دوباره ی تست ها مطمئن شوید. این کار نه تنها این اطمینان را ایجاد میکند که تغییرات اعمال شده مناسب هستند بلکه در یافتن سایرمشکلات کاربرد پذیری نیز کمک زیادی خواهد کرد.